“Buzlar kıtası” rekor seviyede erimeye devam ediyor!

Türk bilim insanları, Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü koordinasyonunda reelleştirilen 7. Milli Antarktika Bilim Seferi kapsamında, takribî bir aylık müddet zarfında 80 metrelik Şili sancaklı “Betanzos” adlı araştırma gemisiyle seyir yaptı.

Türk bilim insanları, sefer sırasında küresel iklim farklılığı neticeyi eriyen deniz buzları sebebiyle daha evvel buzlarla kaplı olan ve geçiş yapılamayan Gullet ve Barlas Kanalı’nda oluşan yeni geçiş rotası ile Horseshoe Adası’na erişti.

Anadolu Ajansı muhabirinin derlediği bilgilere göre, Antarktika’da 2023 seneyi minimum deniz buzu genişliği, 21 Şubat’ta kayıtlardaki en düşük seviye olan 1,79 milyon kilometrekareye düştü. Bu bilgi, 1981-2010 yarıyılı ortalamasının 1,05 milyon kilometrekare altında kalırken, her sene yeni bir rekor eksilme yaşandığına da işaret ediyor.

Kuzey Kutup bölgesinde en düşük deniz buzu genişliği Eylül 2022’de görülürken, bu minimum genişlik, 1981-2010 aralığı ile karşılaştırıldığında her 10 senede yüzde 12,6 eksilme yaşandığını gösteriyor.

Türkiye’nin Milli Antarktika Bilim Seferi, her sene ocak-mart dönemine reelleşiyor. Evvelki senelerde deniz buzları ile kaplı olan alanların erimesi neticeyi gemiler için yeni rotalar açılırken, küresel iklim farklılığı neticeyi oluşan yeni rotalar, kıtada çalışma yürüten bilim insanları için de evham verici olarak kabul ediliyor.

“İKLİMİ DENGELEYEN DENİZ BUZLARININ BU YIL DE NE KADAR EKSİLDİĞİNİ GÖRMÜŞ OLDUK”

7. Milli Antarktika Bilim Seferi Lideri Kaptan Özgün Oktar, her sene çalışmalar kapsamında ocak-mart yarıyılında Antarktika’da bilimsel projeler yürüttüklerini ve bu çalışmalar sırasında iklim farklılığının neticelerini de gözlemlediklerini ifade etti.

Oktar, “Dünyamızın iklimini dengeleyen deniz buzlarının bu yıl de ne kadar eksildiğini görmüş olduk. Hakikatinde 1970’li senelerden beri uydudan takip ettiğimiz deniz buzları şu anda da eksiliyor. Senelerdir hep bu yarıyıllarda deniz buzu ile kaplı olan ve geçiş yapamadığımız Gullet ve Barlas Kanalı’ndan geçmekteyiz ve gördüğünüz gibi deniz yüzeyinde yalnızca bazı buz dağları var. Bu bize hakikatinde gelecekle alakalı endişeler sunuyor.” diye konuştu.

Sefer sırasında karşılaştıkları yolcu gemilerinin deniz buzu ile karşılaşması için 73 derece enlemine kadar indiğini bildiklerini aktaran Oktar, şöyle devam etti:

“Şu an 67 derece eylemindeyiz. Deniz buzları daha evvel buradaydı. Başka Bir Deyişle 5 enlem daha güneye kadar deniz buzunun eridiğini görüyoruz. Natürel ki iklimin değişmesi, yalnızca deniz buzunun kaybolması demek değil. Bu dünyanın tamamını etkileyen yağış rejiminin değişmesi, sıcaklık rejiminin değişmesi, ekstrem hava şartlarının yaşanmasına neden oluyor. Belki de buradaki bir kilometrekarelik buzun kaybolması o sene Türkiye’de daha fazla su baskın, daha fazla orman yangını olması anlamına gelecek. Biz de seferimizde hem insanlığın tesirini hem de iklim farklılığının bu bölgedeki araştırmalarını yapıyoruz.”

“ŞU AN ERİME YARIYILINDAYIZ”

TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü’nden Kaptan Sinan Yirmibeşoğlu da 2000’li senelerin başından beri uydu teknolojisinin gelişimiyle aldıkları bilgiler sayesinde Horseshoe Adası’nda bulunan 3 ayrı körfezi araştırdıklarını bildirdi.

Yirmibeşoğlu, “Deniz buzu çalışmamda şundan bahsetmek isterim ki iklim farklılığı özelinde güneşli gün rakamının çoğaldığını, bulutlu günlerin değiştiğini ve deniz buzlarının trendlere bağlı olarak yaz yarıyıllarında eksildiğini görmüş olduk. Bu sayede hakikatinde gemiler adaya çok daha kolay gelebilir ve hatta buz sınıfı en düşük olan gemilerin dahi bazı aylarda adaya gelebileceğini tespit etmiş olduk. İklim için çok makûs bir şey olduğunu bildiğimiz standart iklim farklılığının yeniden kutuplarda birebir yaşandığını gördük.” ifadelerini kullandı.

Dünyada denizlerde ve karalarda muhakkak soğumalar olduğuna işaret eden Yirmibeşoğlu, şunları kaydoldu:

“Şu an yağmur yağıyor ama hava sıcaklığı düşük olduğu için biz bunu bir kar yağışı olarak görüyoruz. İşte bu kar yağışı, Antarktika’ya yağdıktan sonra kendini buza çeviriyor. Başka Bir Deyişle sıcaklık sıfır dereceden yüksek olmadığı için donma ile devam ediyor. Buzul dediğimiz kara üzerinde tabakalar oluşuyor. Bunlar 4 kmye kadar Antarktika’da yükselirken, denizde gidişat tamamen değişik… Zira deniz bir tatlı su değil, tuzlu su ve içinde kimyeviler, yoğunluklar her şey çok değişik. Deniz buzu yüzeyde donmaya başladıktan itibaren eksi 1,5 dereceye gereksinimi oluyor. Fakat biz denizleri pislediğimizde bu eksi 1,5 derece suyun yoğunluğu ve okyanus asitliği değiştiği için daha düşük derecelere gereksinim dinliyor. Fakat bu mevcut değil. İşte bu surattan bu deniz buzlarının kesintisiz değiştiğini görüyoruz.”

“İKLİM FARKLILIĞININ NETİCELERİNİ ORTAYA KOYMAYI AMAÇLIYORUZ”

Yıldız Teknik Üniversitesi Harita Mühendisliği Araştırma Görevlisi Mustafa Fahri Karabulut da 7. Milli Antarktika Bilim Seferi’nde reelleştirdikleri projeler kapsamında, reel emellerinin iklim farklılığının sebeplerini incelemek olduğunu vurguladı.

Karabulut, burada iklim farklılığının neticeleri hakkında ölçümler yapmak ve bunların değerlendirilmesi neticeyi iklim farklılığının neticelerini ortaya koymayı hedeflediklerini ifade ederek, şöyle devam etti:

“İklim farklılığı, takribî 1850’li senelerden itibaren vasati dünya sıcaklığının artı 1 derece çoğalması ile daha çok Arktik ve Antarktik buzulların erimesi ile takribî 150-200 senelik bir süreçte okyanus sularını 20 santimetre çoğaldırmıştır. Hipotezlere göre, önümüzdeki 50 ya da 100 sene içerisinde bu çoğalışın sürati giderek daha da çoğalacaktır. Bu surattan yapılan her bir ölçüm gelecek modellerin, gelecek kestirimlerin doğruluğunun çoğaldırılması için büyük ehemmiyet talep etmektedir.”

*Haberin görselleri Anadolu Ajansı tarafından servis edilmiştir.