Türkiye’nin diplomasi zaferinin detayları

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres riyasetinde 22 Temmuz’da imza atılan Karadeniz Hububat Teşebbüsü dokümanının geçerliliğinin, 120 gün daha uzatıldığı açıklandı. 22 Temmuz’da dokümanın imza atılmasının ardından İstanbul’da Türkiye, Ukrayna, Rusya ve BM yetkililerinin görev aldığı Ortak Koordinasyon Merkezi kurulmuş, Ukrayna limanlarında bekleyen hububatın sevkiyatı için “Hububat Antreyi” oluşturulmuştu. 29 Ekim’de Sivastopol’da reelleşen hamle sonrasında Rusya Federasyonu tarafından hububat inisiyatifi askıya alınırken, Türkiye’nin yoğun gayretleri neticeyi kriz aşılmış, Cumhurbaşkanı Erdoğan 2 Kasım’da yaptığı açıklama ile Hububat Antreyi’nun yine açıldığını açıklamıştı. G20 Liderler Zirvesi’nin netice bildirgesinde de Türkiye’nin aracılık ettiği uyuşmadan dinlenen memnuniyet ifade edilmişti. Uyuşmanın geçerliliğinin dolmasına iki gün kala Cumhurbaşkanı Erdoğan yaptığı açıklamada, uyuşmanın 120 gün müddetle uzatılmasına karar verildiğini kamuoyuna duyurdu. Söz mevzusu uzatma kararının altında Türkiye’nin yürüttüğü yoğun diplomasi trafiğinin tesirli olduğu ortaya çıktı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, mevzuya ait Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelensky ile telefon görüşmeleri reelleştirdi. “Lider diplomasisi” yürüten Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yönergeleri güzergahında Ulusal Korunma Bakanı Hulusi Akar da Hububat Antreyi’nun sarih kalmasına müteveccih yoğun çalışmalar yaptı. Rusya Korunma Bakanı Sergey Şoygu, Ukrayna Korunma Bakanı Aleksi Reznikov ve Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov ile yakın temas içinde olan Akar, “görüşmelerinde hububat teşebbüsünün tüm taraflar için bereketli olduğu, bunun bozulmasının tüm taraflar için kasvet oluşturacağını” vurguladı. Hububat krizinin çözümüne müteveccih çalışmalar çerçevesinde mayıs ayında yaşama geçirilen “kırmızı hat” diplomasisi de bu süreçte Bakan Akar’ın yönergeyi üzerine yine aktive edildi. İHA’nın haberine göre Ulusal Korunma Bakanlığı yetkilileri, uyuşmanın uzatılmasına müteveccih Ukrayna ve Rusya askeri yetkilileri ile bu hat üzerinden yoğun görüşmeler reelleştirdi. Telefon diplomasisi ve yoğun görüşmelerin ardından Türkiye, Ukrayna, Rusya ve BM temsilcileri dün toplandı. Kurulların görüşeceği yer “Hububat Antreyi’nun” esaslarının atıldığı Kalender Kasrı olarak tanımlandı. Askeri kurullar Ulusal Korunma Bakanlığının koordinatörlüğünde dün Kalender Kasrı’nda toplandı. Pozitif ve yapıcı bir havada geçen görüşmelerin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugün yaptığı, “Geride vazgeçtiğimiz 4 aylık yarıyılda 500’e yakın gemi ile 11 milyon tondan fazla hububat ve besin maddesinin gereksinim sahiplerine eriştirilmesi ile bu uyuşmanın dünyanın besin temini ve güvenliği için ne denli ehemmiyetli ve yararlı olduğu sarihçe görülmüştür. Uyuşmanın uzatılması istemini ortaya koyan BM’ye, Genel Sekreter Sayın Guterres’e, Rusya Devlet Başkanı Sayın Putin’e ve Ukrayna Devlet Başkanı Sayın Zelensky’ye şükranlarımı sunuyor, katkısı olan herkesi tebrik ediyorum. Hayırlı uğurlu olsun.” açıklamasıyla Hububat Antreyi’nun sarih kalacağını duyurdu.