Rusya-Ukrayna Savaşı’nın 1. yılı

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 21 Şubat 2022’de Ukrayna’nın doğusundaki Rusya yanlısı ayrılıkçıların sözde idarelerinin tanınmasına dair kararnameyi imza atmıştı.

Putin’in söz mevzusu kararına tepki olarak Batılı ülkeler 22 Şubat 2022 haysiyetiyle Rusya’ya müteveccih ilk yaptırım kararlarını açıklamaya başlamıştı.

Rusya Başkanı Putin, 24 Şubat 2022’de ise Ukrayna’nın doğusundaki Donbas’a özel askeri harekât başlattıklarını duyurmuştu. 

BM’ye göre kısa yarıyılda 5,9 milyon Ukraynalı yerinden edilirken, en az 8 milyon birey ise başka ülkelere giderek mülteci oldu.

Bu süre zarfında taraflar röportaj masasına otursa da hiçbir zaman netice alınamadı. 

Türkiye BM ile beraber arabulucu olmak için önerilerde bulundu ve ehemmiyetli adımlar attı. 

Savaşın 1. ayına doğru İstanbul Dolmabahçe’de reelleştirilen röportajın ardından Rus ordusu askerlerini Donbas’a çekti. Çatışmaların seyri Kiev, Lviv gibi bölgelerden daha çok huduttaki ayrılıkçı alanlara yoğunlaştı.

Çatışmalar yaz boyu devam ederken röportaj masalarından netice alınamadı. Bununla birlikte dünyada da savaşın tesirleri günbegün kendini gösterdi. 

Avrupa da dahil pek çok bölgede enerji krizi, yiyecek krizi gibi meseleler baş gösterdi. 

Yiyecek krizine çözüm emeliyle Temmuz ayında Dolmabahçe’de Cumhurbaşkanı Erdoğan ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in eşliğinde Hububat Antreyi Uyuşması imza atıldı.

Rusya’ya uygulanan yaptırımlar sonrası savaşın ilk senesinde Rusya, İran, Suriye ve Kuzey Kore gibi ülkeleri geçerek dünyanın en çok yaptırım uygulanan ülkesi konumuna geldi.

Küresel yaptırım izleme bilgi tabanı Castellum.ai’nin bilgilerine göre, Rusya 22 Şubat 2022’den itibaren 11 bin 327 yeni yaptırıma maruz kaldı.

Savaşın evvelinden bu yana Rusya’ya uygulanan yaptırımların toplam rakamı ise 14 bin 22’ye erişti. Rusya bu rakamla, 4 bin 268 yaptırımın uygulandığı İran’ı, 2 bin 643 yaptırıma maruz kalan Suriye’yi ve 2 bin 133 yaptırımın uygulandığı Kuzey Kore’yi geride vazgeçti.

Yaptırımlar Rus oligarkları da derinden etkiledi. Pek çok oligarkın mirasına ve yatlarına el konuldu, kimileri işletmelerini devretmek vaziyetinde kaldı.  

Rusya-Ukrayna Savaşı sürerken, 8 Ekim’de erken saatlerde Kırım’da Kerç Köprüsü üzerinde bir patlama alana geldi.

Patlamanın petrol yüklü bir vasıtanın infilak etmesi neticeyi asıllaştığı ifade edilirken, Rusya Devlet Başkanı Putin’in mevzu ile alakalı bilgilendirildiği de belirtildi. Ukrayna’dan Kerç Köprüsü’nden patlamaya ait ilk açıklamada ise Ukrayna Devlet Başkanlığı Büroyu Başkan Yardımcısı Podolyak “Kırım, köprü, daha başlangıç. Yasadışı olan her şey yok edilmeli” dedi. Rusya hadisede 3 bireyin yaşamını kaybettiğini açıkladı.

Yaptırımlar ve karşılıklı çatışmalar sonrası krizler kışa doğru daha da gelişti. Batı ülkelerinde enerji krizi ve enflasyon Avrupa’nın temkinler almasına neden oldu.

Rusya ise bu sırada savaşın sona ereceğine dair işaret vermek yerine hamlelerini de şiddetlendirdi. 

Putin 30 Eylül’de Ukrayna’nın Herson, Zaporijya, Donetsk ve Luhansk bölgelerinin resmen ilhakını açıkladı ve buraları Rusya’nın dört yeni bölgesi olarak duyurdu.

Tarihler 18 Ocak’ı gösterdiğinde Ukrayna’nın Kiev bölgesindeki Brovary kentinde bir helikopter anaokulu yakınına düştü. Hadisede en az 18 bireyin yaşamını kaybederken can verenler arasında Ukrayna İçişleri Bakanı Denis Monastyrsky, 1’inci destekçisi Yevhen Yenin ve bakanlığın devlet sekreteri Yurii Lubkovych’in de yer aldığı açıklandı.  

Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy taziye iletisinde “Şu anda felaketin kurbanlarının kesin rakamı tanımlanıyor. Bunlar arasında Ukrayna İçişleri Bakanı Denys Monastyrskyi, Bakan Destekçisi Yevhen Yenin, İçişleri Bakanlığı Devlet Sekreteri Yuri Lubkovych, dayanakçıları ve helikopter takımı yer alıyor. 10’u çocuk 25 birey yaralandı. Bu dakika itibariyle 3 çocuk yaşamını kaybetti. Acı tarif edilemez. Helikopter anaokullarından birinin arazisine düştü. Ukrayna Güvenlik Servisi’ne, Ukrayna Milli Polisi ve değişik yetkili müesseselerle işbirliği içinde vakanın tüm şartlarını bilmesi yönergesini verdim” ifadelerini kullandı.

Avrupa ülkeleri savaşın ikinci evresinde Ukrayna’ya tank yardımı sunmaya başladı. 

Almanya hükümeti, Ukrayna’nın uzun zamandır arz ettiği Leopard 2 tanklarını teslim etmeye karar verdi. 

Almanya, daha evvel satış yaptığı ülkelerin de istedikleri takdirde bu tankları Ukrayna’ya yollamasına izin verdi. 

Bu kararla hem Almanya’daki ortak yönetim hükümetinin ortakları hem de Berlin ile Washington ve bazı Avrupa Birliği abonesi ülkelerin başşehirleri arasında bir kriz daha aşılmış oldu.

Berlin ile Moskova arasındaki kriz ise daha da gelişti.

Dünya savaşın bitmesini umarken, özellikle kış aylarında ‘nükleer silah kullanma’ tehditleri çoğalmaya başladı.

Rus yetkililerden mevzuya ait peş peşe ‘tehditlerin çoğalması vaziyetinde’ kendilerini korunma hakları olduğu belirtilerek nükleer vurgusu yapıldı.

Son olarak ise savaşın 1. senesinin haftasında Putin, Rusya’nın Amerika Birleşik Devletleri ile yapılan ve kıtalararası nükleer balistik füze marifetlerini dizginlemeyi hedefleyen Yeni START’taki katılımını askıya alacaklarını söyledi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Yeni START uyuşmasını askıya alma kararı ise dünyada büyük tepkiye yol açtı.

NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, bu karardan yeis dinlediğini söyledi. 

Stoltenberg, “Son senelerde Rusya kilit ehemmiyetteki silah hakimiyeti uyuşmalarını ihlal etti veya bunlardan parçaladı. Yeni START hakkındaki bugünkü kararla tüm silah hakimiyet mimarisi çökmüştür. Rusya’ya kararını gözden geçirmesini ve mevcut uyuşmalara saygı göstermesini güçle nasihat ediyorum” dedi.

Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise, Putin’in kararının ‘sorumsuzca’ olduğunu dile getirdi.

“Rusya’nın katılımı askıya aldığını açıklaması son derece şanssız ve sorumsuzdur” diyen Blinken, “Rusya’nın reelde ne yaptığını dikkatle izleyeceğiz” ifadelerini kullandı.

Savaşın birinci 42 bin 295 birey yaşamını kaybetti, 56 bin 756 birey yaralandı, 15 bin birey kayboldu en az 14 milyon birey ise yerinden oldu.

Hasarın ebadı şu an en az 350 milyar dolar olarak açıklanıyor.

Ancak tüm bu acı tabloya rağmen savaş kısa süre içerisinde sona ereceğe ise ne yazık ki benzemiyor…

* Haberin görselleri Associated Press’ten servis edilmiştir.