İrlanda’da yaşanan Büyük Kıtlık felaketi

İrlanda, 1921 senesinde bağımsızlığını kazanana kadar uzun bir vakit İngiltere’nin kolonisi olarak kaldı. Bu süreç içerisinde İrlanda ulusu bir hayli kasvet yaşadı; kültürlerinin yaşanmasına izin verilmedi, çocukların eğitilmesi menedildi, bedeli 5 sterlinden fazla olan bir ata sahip olmaları yasaktı, seyahat etmeleri hatta para kazanmaları dahi yasaktı.

1840’lara gelindiğinde İrlanda ulusunun yarısı, patates ile besleniyordu. Patates, güvenilir ve elde olan tek mahsuldü. Tek bir mahsule bağımlılık, farkında olmadan İrlanda milletini direnerek artan bir riske soktu: 1845’te, bu güven makûs bir biçimde devrildi.

1844’te, blight ismi verilen oldukça bulaşıcı bir mantar, Meksika’dan Atlantik üzerinden geçerek Avrupa’daki patates mahsullerini yok etti. Bununla beraber, İrlanda’dan değişik olarak, öteki Avrupa ülkeleri böyle bir hadiseye daha iyi hazırlanmıştı; muhtelif patates cinsleri ekmişlerdi, oysa İrlanda yalnızca bir türe güveniyordu.

1845 senesinde İrlanda’da patatesler haftalar geçtikte olgunlaşmak yerine sarardı ve çürüdü, ülkede taze patates kalmadı. Bu da başka bir trajedinin yaşanmasına neden oldu. Arka arkaya patates mahsulü galibiyetsizlikleri insanları açlıktan vefata terk etti. 

Kıyılarda yaşayan pek çok birey kira ödemek için balık ağlarını sattı ve dizanteri tehlikesine karşın kıyılarda bulunan ham, bakterilerle dolu kabuklu deniz hayvanlarını yemeye başladı. Onu pişiremeyecek kadar halsiz ve açtılar. İnsanların yaşamda kalmak için ot, yabani ot ve çok daha makûsunu yemeye müracaat ettiğine dair açıklamalar da var. Nihayetinde, İrlanda dört sene süresince sefalete ve açlığa sabretti.

Bir vakit İngiliz devleti, İrlanda için mısır ithal etmeye çalıştı ancak bu siyaset galibiyetli olamadı. İngiliz devletinin bazı aboneleri, yaşananları İrlanda ulusunun üşengeçliğine karşı olarak Tanrı’nın takdiri olarak gördüler.

Bu sırada devlet bir bayındırlık programı açtı ve İrlanda milletini taş yollar inşa ederek ufak bir ölçü para kazanma bahtı verdiler ancak millet zati eforsuzdu ve ağır şartlar sebebiyle ve beceriksiz beslenmeden bir hayli birey yaşamını kaybetti.

Daha sonra devlet, İrlandalılar için düşkünler evine benzeyen konutlar açtı. Ancak buraya girmek için çok koşul gerekiyordu ve lüzumlu koşulları sağlayanlar dahi fazla kapasite suratından geri çevrildi. Bu sırada İrlanda ulusu cadde kenarlarında topluca can vermeye başladı.

Bunların üzerine 1847 senesinde, -Kara 47 olarak da öğrenilir- yaşanan makûs fırtına ülkede bir hayli imhaya neden oldu. Fırtına, beslenememe, artan hastalıklar derken Büyük Kıtlık, 1 milyondan fazla can aldı.

Bunun üzerine, imkânı olan bir hayli İrlandalı başka ülkelere gitmek için gemilere bindi. Tabut gemisi olarak da öğrenilen bu gemilerde koşullar çok makûstu; bir hayli birey ülkeye varana kadar yolda yaşamını kaybediyordu. İrlanda ulusunun bahtı Amerika İç Savaşı’na kadar değişmedi. Bugün, Amerika’da bir hayli İrlandalı yaşıyor ancak İrlanda’nın kendisi hâlâ ufak bir popülasyona sahip. 

Kaynak: Mental Floss