Çin dünya tedarik liderliğini kaybediyor! Firmalar nerelere gidiyor? İşte yeni tedarikçi 5 ülkeÇin’in ‘dünyanın fabrikası’ olarak yükselişi kırk sene kadar sürdü ve bu ülke globalleşme ile entegre tedarik zincirleri çağını başlattı. Business Insider’ın haberine göre; 40 senelik bu çağın ardından daha önceki Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump’ın Çin’e karşı başlattığı ticaret savaşı sonrası dağılınmalar başladı. Her ne kadar bu bölünme Trump ile başlamış olsa da Çin’e reel darbe koronavirüs salgını sonrası oldu.Bazı yatırımcılar imal kuruluşlarının bazı kısımlarını Çin’in dışına taşımaya başladı.Konuya ait değerlendirmelerde bulunan Piyasa Araştırmaları Uzmanı Ashutosh Sharma, “Jeopolitik gerilimler kendi başlarına tedarik zincirlerinin bu düzeyde yine tertip edilmesine neden olmamış olabilir ancak COVID-19 netlikle ekstra vizyon, ekstra destek, yangına ekstra yakıt sağladı” ifadelerini kullandı.Çok milletli işletmeler, Amerika Birleşik Devletleri-Çin ticaret gerilimlerinin ve Çin’deki koronavirüs karantilarının ardından iş tehlikelerini daha da minimize etme yoluna gittiler.İŞTE ÇİN’DEN ÇIKAN İŞLETMELERİN SEÇİM ETTİĞİ ÜLKELERÇin’de artan tehlikeler sebebiyle firmalar, imal merkezlerini değişik ülkelere kaydırmak gidişatında kaldı.1 HindistanTedarik zinciri konumlanmasını Çin’den devralan ilk ve en ehemmiyetli ülke Hindistan.Hindistan, iPhone üreticisi Apple ve yonga üreticileri için, genç popülasyonuyla beraber, üst düzey imalde Çin’i yerinden etmeye çalışıyor.Geniş toprakları ve genç popülasyonu ile Hindistan, üreticiler tarafından ‘dünyanın fabrikası’ olarak Çin’e anlamlı bir seçenek olarak görülüyor.2 VietnamVietnam, 1986’dan beri ehemmiyetli getiriler sağlayan süratli bir ekonomik reformdan geçiyor.Ülkenin Tasarılama ve Yatırım Bakanlığı’na göre Vietnam 2021’de, evvelki seneye göre %9’dan fazla çoğalışla 31,15 milyar doların üzerinde doğrudan yabancı yatırım çekti. Yatırımların takribî %60’ı imalat ve operasyona sektöründen geldi.Apple, iPhone imalinin bir kısmını Vietnam’a taşıdı ve MacBook imalinin bir kısmını Güneydoğu Asya ülkesine taşımayı tasarlıyor. İmal hatlarının bir kısmını Çin’den Vietnam’a kaydıran öbür işletmeler Nike, Adidas ve Samsung.3 TaylandGüneydoğu Asya’nın en büyük ikinci ekonomisi olan Tayland, imalat sektöründe değer zincirinde yukarıyalar doğru ilerleme kaydoluyor.Ülke, Sony ve Sharp gibi çok milletli işletmelerin burada mağaza açmasıyla araba parçaları, vasıtalar ve elektronik mahsuller için bir imal merkezi haline geldi. Yalnızca beynelmilel firmalar değil, Çinli işletmeler dahi tedarik zincirlerinin bir kısmını Tayland’a taşıdı.4 BangladeşBangladeş şimdiden tedarik zincirinin Çin’den uzaklaşmasından faydalanıyor. Artık pastadan daha büyük hisse almak istiyor.Bangladeş’in yükselişi, öncelikle Trump’ın başkanlığından evvel Çin’de artan işgücü maliyetlerinden kaynaklanıyordu.Ülke aynı zamanda Çin’den sonra dünyanın en büyük ikinci hazır giyim ihracatçısı olarak öğreniliyor. Bangladeş şu anda hazır giyim sektörünün ötesinde, ilaç ve tarım operasyona da dahil olmak üzere yatırımları öbür sektörlere sürüklemek için çalışıyor.5 MalezyaMalezya senelerdir Çin’den uzaklaşan işletmelerden doğan fırsatları izliyor.Malezya Yatırım Geliştirme Otoritesi, Temmuz 2020’de Çin’den Malezya’ya taşınan en az 32 projenin olduğunu bildirdi.Resmi hükümet bilgilerine göre, Malezya’nın doğrudan yabancı yatırım girişleri, 2021’de beş senenin azami seviyesi olan 48,1 milyar dolara erişti ve ana katkı elektronik ve vasıta imalatı oldu.