Bakan Akar’dan ‘tahıl koridoru’ açıklaması

Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar, Rusya-Ukrayna savaşı sebebiyle “besin krizi” riskinin ortadan kaldırılmasına müteveccih Türkiye’nin gayretleriyle oluşturulan ve süresi 18 Mart’ta dolacak “Hububat Antreyi”nun devamına müteveccih çalışmaların sürdürüldüğünü bildirdi. Ulusal Savunma Bakanı Akar, mevzuya ait soru üzerine yaptığı açıklamada, “Hububat Antreyi”ndan bugüne kadar 790 gemi ile 23,5 milyon tona yakın hububatın taşındığını belirtti. Bakan Akar, uyuşmanın süresinin 18 Mart’ta dolacağını anımsatarak, “Hububat teşebbüsünün tarafları olan BM, Ukrayna ve Rusya ile görüşmelerimizi sürdürüyoruz. Ukrayna, teşebbüsün ikinci kere uzatılmasına müteveccih pozitif görüşünü açıkladı. Rusya da eş biçimde teşebbüsün uzatılması konusunda pozitif davranış sergiliyor. Biz de tüm tarafların katkısıyla hububat teşebbüsünün devam edeceğini temenni ediyor ve bekliyoruz. Bu istikametteki çalışmalarımızı sürdürüyoruz.” diye konuştu. Türkiye’nin yoğun diplomatik çabaları sonucu geçen temmuz ayında Birleşmiş Milletler BM ile koordineli olarak İstanbul’da “Ortak Koordinasyon Merkezi” heyetti ve hububat mahsullerinin tehlikesiz transferi buradan takip edilmeye başlandı. Ulusal Savunma Bakanı Akar’ın taraflarla yaptığı görüşmeler ve “Ortak Koordinasyon Merkezinin” yoğun çalışmaları sonucu 120 günü kapsayan uyuşma kapsamında hububat yüklü ilk gemi olan Sierra Leone sancaklı Razoni, 26 bin ton mısır yüküyle 1 Ağustos 2022’de Ukrayna’nın Odessa Limanı’ndan Lübnan’ın Tripoli Limanı’na doğru hareket etti. Razoni’den dört gün sonra üç gemi daha takribî 60 bin ton hububat ile Odessa ve Çernomorsk limanlarını ufaladı. 13 Ağustos haysiyetiyle dağılan gemilerin sayısı 17’ye erişti. Gemilerin büyük kısmı Tekirdağ, İskenderun ve İzmir gibi Türkiye’deki limanlara yaklaştı. İlk geminin ayrılmasından sonraki iki hafta içinde Ukrayna limanlarından çıkan gemi sayısı 25 olurken, taşınan hububat ölçüyü 800 bin tonu geçti. Dünya genelinde besin krizi yaşanmasının önüne geçmek için yapılan çalışmalar sonucunda varılan uzlaşma, sadece Ukrayna limanlarındaki gemilerin ayrılmasını değil, aynı zamanda İstanbul’da hakimiyeti yapılan gemilerin Ukrayna limanlarına giderek hububat sevkiyatı yapmasını da kapsıyordu. Bu kapsamda, İstanbul Boğazı’ndan hakimiyeti yapılarak Ukrayna’ya giden ilk gemi Barbados sancaklı Fulmar S oldu. Gemi, 12 bin ton mısırı Çernomorsk Limanı’ndan alarak İzmir’e eriştirdi. Gemilerin hububat sevkiyatı sürerken Rusya, 29 Ekim 2022’de Sivastopol’da hakikatleştirilen saldırılar sebebiyle hububat teşebbüsünün geçici olarak durdurulduğunu BM ve Türkiye’deki makamlara iletti. Bunun üzerine Ukrayna limanlarından gemi çıkışı durduruldu. Krizin daha da derinleşmesine mani olmak için Türkiye harekete geçti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan mevzuya ait, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile telefon görüşmeleri asıllaştırdı. “Lider diplomasisi” reelleştiren Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın direktifi doğrultusunda, Ulusal Savunma Bakanı Akar da “Hububat Antreyi”nun sarih kalmasına müteveccih yoğun çalışma yürüttü. Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Ukrayna Savunma Bakanı Oleksii Reznikov ve Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov ile yakın temas içinde olan Akar, görüşmelerinde “hububat teşebbüsünün tüm taraflar için bereketli olduğu, bunun bozulmasının tüm taraflar için sıkıntı oluşturacağını” vurguladı. Hububat krizinin çözümüne müteveccih çalışmalar kapsamında, mayıs ayında yaşama geçirilen “kırmızı hat” diplomasisi de bu süreçte Bakan Akar’ın direktifi üzerine yine aktive edildi. Ulusal Savunma Bakanlığı yetkilileri, uyuşmanın uzatılmasına müteveccih, Ukrayna ve Rusya askeri yetkilileri ile bu hat üzerinden yoğun görüşmeler asıllaştırdı. Telefon diplomasisi ve görüşmelerin ardından Türkiye, Ukrayna, Rusya askeri kurulları ve BM temsilcileri, “Hububat Antreyi”nun esaslarının atıldığı Kalender Kasrı’nda toplandı. Pozitif geçen görüşmelerin ardından uyuşmanın geçerliliğinin dolmasına iki gün kala Cumhurbaşkanı Erdoğan yaptığı açıklamada, “uyuşmanın 120 gün süreyle uzatılmasına karar verildiğini” kamuoyuna duyurdu. Söz konusu uzatma kararının süresi 18 Mart’ta dolacak. “Hububat Antreyi”nun sarih kalmaya devam etmesi için görüşmelerin sürdüğü bilindi. Devam eden sevkiyat kapsamında, Ukrayna limanlarından dün haysiyetiyle dağılan gemi sayısı 790’a erişti, sevkiyatı yapılan buğday, mısır, arpa gibi hububat mahsullerinin ölçüyü 23 milyon 400 bin tonu geçti. Holden geçen hububatların yüzde 40’ı Avrupa’ya, yüzde 30’u Asya’ya, yüzde 13’ü Türkiye’ye, yüzde 12’si Afrika’ya ve yüzde 5’i Orta Doğu’ya taşındı. * Haberin görseli Associated Press’ten servis edilmiştir.