New York’ta ‘paralı giriş’ dönemi

Geçiş fiyatı genellikle ‘trafik sıkışıklığı maliyetlendirmesi’ olarak da adlandırılıyor. Pratikte değişik geçiş fiyatları gibi işlese de sistem, özellikle Manhattan’da 60. Cadde’nin altındaki trafik sıkışıklığı olan bölgede taşıt kullanmayı fiyatlandırdığı için Amerika Birleşik Devletlerinde cinsinin ilk misali olacak. Uygulamayla yoğun saatlerde taşıtlardan 9 ila 23 dolar arasında fiyat alınması ve önümüzdeki bahar yürürlüğe girmesi tasarlanıyor. CNN Business’ın haberine göre tasarı senelerdir erteleniyordu ancak geçtiğimiz ay Federal Karayolu Yöneti’nin etrafsal değerlendirmenin yayınlanmasını onaylamasıyla bir dönüm noktası aşılmış oldu. Milletin raporu araştırmak için Pazartesi gününe kadar süresi var ve federal hükümetin kısa bir zaman sonra raporu onaylaması bekleniyor. Bu evreden sonra da New York Metropolitan Erişim Yöneti Maden Tetkik Ve Arama Genel Müdürlüğümarmara Üniversitesi geçiş fiyatlarının yanı gizeme belli sürücülere müteveccih indirim ve muafiyetlerle son biçimini verebilir. New York Valisi Kathy Hochul geçen ay yaptığı açıklamada “Bu program New York’un uzun vadeli zaferi için kritik ehemmiyet taşıyor” dedi. Tasarı aynı zamanda New York’ta trafik sıkışıklığı maliyetlendirmesinin uygulanmasına müteveccih yarım yüzyıldan fazla zamandır devam eden uğraşların da sonuçlanması anlamına geliyor. Bir Hayli New York Belediye Başkanı ve eyalet valisinin dayanağına karşın uzun zamandır karar onaylanmamıştı. 2007 senesinde Belediye Başkanı Michael Bloomberg, geçiş fiyatı programı önerirken trafik sıkışıklığını “odadaki fil” olarak adlandırmış ancak kararı yalanlanmıştı. 10 sene sonra ise, uzun zamandır trafik sıkışıklığı fiyatlandırmasına karşı çıkan Vali Andrew Cuomo, bunun ‘zamanı gelmiş bir fikir’ olduğunu söylemişti. 2 sene sonra eyalet, Maden Tetkik Ve Arama Genel Müdürlüğümarmara Üniversitesine bir sıkışıklık maliyetlendirme programı planlaması için onay verdi. Her gün 700 bin araba, taksi ve kamyon; dünyanın en yoğun bölgelerinden biri olan ve Amerika Birleşik Devletlerindeki en makûs trafik sıkışıklığının yaşandığı Manhattan’a akın ediyor. Sıkışıklık sebebiyle bölgede arabalar saatte vasati yalnızca 11.4 kilometre süratle seyahat ediyor ve bu daha da düşüş meylinde. Ulus otobüsü süratleri 2010 senesinden bu yana %28 eksilirken, bir varsayıma göre New Yorklular her sene trafikte oturarak vasati 117 saat kaybediyor ve bu da onlara üretkenlik kaybı ve değişik maliyetler açısından takribî 2000 dolara mülk oluyor. Geçiş fiyatı ile sıkışıklık bölgesine giren taşıt sayısını her gün en az %10 oranında eksiltmek ve vasıtaların bölge içinde kat ettikleri km sayısını %5 oranında düşürmek tasarlanıyor. Henüz hiçbir Amerika Birleşik Devletleri şehri trafik sıkışıklığı maliyetlendirmesine geçmemiş olsa da Stockholm, Londra ve Singapur’da uygulama senelerdir devam ediyor. Bu şehirlerde karbondioksit lekeliliğinde eksilme, vasati süratlerde çoğalış ve trafik sıkışıklığında eksilme gibi faydalar rapor edilirken Londra’nın 2003 senesinde fiyatlandırmayı uygulamaya koymasından yalnızca 1 sene sonra trafik sıkışıklığı %30 oranında eksilmiş ve vasati süratler de aynı oranda çoğalmıştır. Stockholm’de yapılan bir çalışmada ise çocukların akut astım sebebiyle hekime gitme oranının, programın 2007’de başlamasından evveline mukayeseyle takribî %50 düştüğü tespit edilmiştir. Uygulamanın korunucuları New York hayatının ehemmiyetli bir parçası olan toplu taşımayı da geliştireceğini belirtiyor. Çünkü şehir merkezindeki yolculukların takribî %75’i toplu taşıma taşıtlarıyla yapılıyor. New York’un uygulama kararını değişik şehirlerdeki liderler de yakından izliyor. Zaferli olması halinde bu değişik Amerika Birleşik Devletleri şehirleri için bir model olabilir. Los Angeles Times geçen ay “New York City’nin programının ilerlediğini görmek hoş. Los Angeles izlemeli, bilmeli ve bir sonraki adımı atmalı” ifadelerini kullanmıştı. * Haberin görselleri iStock’tan servis edilmiştir.