Günlük hayatta kullandığımız deyimler nereden geliyor?

AYAKKABININ DAMA ATILMASI

Osmanlı zamanında esnafları sorgulayan devlet vazifelileri, satılan mülkte bir şike veya niteliksizlik bulursa esnafın iş yerinin üzerine bir ayakkabı atarlardı. Böylece, o esnafın ayıplı mülk sattığı herkese bülten edilirdi. “Kunduram dama atıldı” ifadesi buradan geliyor.

DUT YEMİŞ BÜLBÜLE DÖNMEK

Bülbüller dutları çok hoşlanır ancak dut yediklerinde ishal olur ve konuşamazlar. Bu surattan suskun bireylere dut yemiş bülbül denir.

TABURCU OLMAK

Savaş senelerinde cephedeki hekimler yaralanan askerleri rehabilitasyon ettikten sonra tekerrür savaşsınlar diye onları taburlarına geri yollardı. Bu surattan sağlık kurumundan çıkarken taburcu olmak tabirini kullanıyoruz.

AVUCUNU YALAMAK

Avucunu yalamak tabiri kışın karlı ve soğuk havalarda inine kapanarak, tabanlarının altını yalamak suretiyle karın doyurmaya çalışan ayıları anlatır. Kışın yemek bulamayan ayılar, avucunu yalasa da karnını doyuramaz ve boşa gayret göstermiş olurlar.

OCAĞINA İNCİR AĞACI DİKİLMEK

İncir ağacı, bir yere kök saldığı zaman orayı sahiplenir. Kökler kesilse dahi ağaçtan kurtulmak çok güçtür. İncir ağacının yakınındaki konutlar da hep kökten dolayı hasar görür. Bu tabir de bu vaziyeti ifade eder.

KURTLAR SOFRASI

Şayet bir kurt sürüsü avlanamaz ve aç kalırsa aralarındaki en cılız olanı seçip yerler. Kurtlar sofrası tabiri de buradan kazanç.

NALLARI DİKMEK

Atların dizlerinde bir cins kilit mekanizması vardır. Bacaklarını bu mekanizma ile kitleyebilen atlar, can verdiğinde ve sırt üstü yıkıldığında kitlenen bacaklar havaya kalkmış halde durur. Bugün can vermek anlamında kullanılan nalları dikmek tabiri de bunu anlatıyor.

KÜPLERE BİNMEK

Türk masallarında, Batı masallarındaki cadının karşılığı olarak, kocakarı kişiliği bulunur. Kocakarılar, sihir yapan makûs şahsiyetlerdir. Kocakarılar kızdıklarında süpürge yerine küpe binerler ve büyü yaparlar.

Küplere binmek tabiri Türk masallarında yer alan kocakarı kişiliğinin bu hareketinden kazanç. Buradaki küpten maksat geometrik olan küp değil, topraktan yapılan küplerdir.

FOYASI ALANA ÇIKMAK

Kuyumcular ziynet eşyalarında kullandıkları elmasların arda foya denilen bir madde sürer ve ayna gibi ışığı yansıtarak daha çok parlamasını sağlar. Ancak zamanla bu foya dökülür ve taş da daha önceki parlaklığını yitirir. Buna da foyası alana çıkmak denir.

TİMSAH GÖZYAŞLARI

Timsahlar avlarını yedikten sonra sinüslerinde sıkışan hava neticeyi gözyaşı dökerler. Başka Bir Deyişle bunun acıyla bir alakası yoktur. Bu sebeple üzülmediği halde ağlayan insanlar için timsah gözyaşları ifadesi kullanılır.