Depremin boyutunu etkileyen ‘deprem kapıları’

2021 senesinde Nature mecmuasında yayınlanan bir araştırma, yer kabuğunun sırlarından birine daha işaret ediyor; bilim insanları, zelzelelerin büyüklüklerini tanımlayan natürel bir “kapı” keşfetti.

Söz edilen bu kapı, Yeni Zelanda’daki Alp fayında bulunuyor. Fay hattı süresince kayadaki basamaklar, kıvrımlar gibi geometrik farklılıklar, zelzelelerin oluşmasına ve büyüklüklerine tesir ediyor. 

Riverside’daki California Üniversitesi’nden jeolog Nicolas Barth, “Bir zelzele kapısı, tek şeritli bir inşaat bölgesinde trafiği yönlendiren biri gibidir” diyor.

Araştırma takımı, Alp fayından topladıkları tortular ile bir modelleme oluşturdu ve bu çökeltiler, son 4 bin senede Alp Fayı süresince alana gelen 20 büyük zelzelenin ebatlarını gösterdi. Yapılan modellemede son üç zelzelenin bu kapıdan geçtiği ve bir sonraki zelzelenin yüzde 82’sinin de buradan geçeceği tanımlandı.

Araştırma aynı zamanda kapının zelzeleleri yasaklayabildiği gibi bazen gidişattan değişik olarak büyük zelzeleleri de tetikleyebileceğini de keşfetti.  

Dünyanın dört bir yanındaki zelzele kapıları hâlâ inceleniyor. Bu kapıların rakamları ve kendileri belirlendikçe zelzelelerin nerede, ne zaman ve kaç büyüklüğünde alana geleceğine dair bilimsel varsayımlar yapılabilir.

Barth, “Bilgilerimizin ve modellerimizin, zelzele modellerini hipotez etmeye başlayabileceğimiz kadar detaylı olduğu noktaya gelmeye başlıyoruz” diyor . “Yalnızca bir zelzelenin ne kadar olası olduğu değil, ne kadar büyük ve ne kadar yaygın olabileceği, bu da bizim daha iyi hazırlanmamıza dayanakçı olacak.”

EN FAZLA KAÇ BÜYÜKLÜĞÜNDE ZELZELE OLABİLİR? LİDER ZELZELEDEN SONRA NE ZAMAN BÜYÜK ZELZELE OLUR? ZELZELELER BİRBİRİNİ TETİKLER Mİ?