Dönüm noktası: Ukrayna’ya tank desteği

Dünya gerçekten Kanadalı bağlantı kuramcısı McLuhan’ın dediği gibi küresel bir köy. Büyüyen teknoloji ve birbirine bağımlı ekonomik ilişkiler öyle bir dünya yarattı ki, bir enformasyonun dünyayı gezme ve her ferde erişme süresi 1 saat dahi değil. Buna savaşlar, savaşların sarih ve saklı oyuncuları ve bu savaşların tesirleri de dahil. Dünya silah ticareti dolaşımının Rusya ve Ukrayna’ya aktığını, Rusya’nın Çin, Kuzey Kore, Belarus ve İran’la silah ticareti hacmini geliştirdiğini; Ukrayna’nın ise başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere bir hayli gelişmiş ülkeden destek aldığını öğreniyoruz. Ancak tank yollamak hem Ukrayna için, hem Batı ittifakı için, hem de Rusya için yeni bir aşamaya geçilmesi demek. Dünyanın en güçlü tanklarını yollamak; silah, cephane, elbise, miğfer, roket gibi askeri malzemeler temin etmekten çok daha değişik. Bir o kadar da alan okuyucu. Tıpkı NATO stokuna kayıtlı savaş jetleri yollamak gibi. Amerika Birleşik Devletleri İmali Abrams Tankı / Almanya İmali Leopard Tankı 24 Şubat 2022’de Rusya’nın saldırısıyla başlayan savaşta Ukrayna lideri Zelenskiy’nin tüm mesaisi Ukrayna ulusunu Rusya’ya karşı ayakta yakalamak, ordunun gücünün ve koordinasyonunun istikrarlı bir biçimde sürmesini sağlamak ve tüm dünyayı Rusya’yı ekonomik, askeri, siyasi; her alanda izole etmek için ikna etmek üzerine oldu. Zelenskiy’nin bir öbür hayati görevi ise, NATO’nun fiili desteğini almaktı. Ki bu mevzuda da ne kadar zaferli olduğunu Almanya misalinden görebiliriz. 2022 senesine, “Rusya, Ukrayna’ya saldırır mı? Saldırırsa Kiev kaç günde düşer?” sorularıyla giren Dünya, Ukrayna’nın ‘askeri destek’ çağrılarına pek güçlü destek vermedi. Bu mevzudaki en isteksiz ülkelerden biri de Almanya’ydı. 20 senelik Merkel devrinin ardından SDP’nin başını sürüklediği üçlü koalisyonla idarenen Almanya, NATO üyesi ve AB’nin ekonomik olarak en güçlü ülkesi olmasına karşın; Ukrayna’ya 5 bin miğfer yollayacaklarını açıkladı. Savaşın başlangıcından sadece 28 gün evvel. Miğferin silah olmadığını, ancak işe verim bir taşıt olduğunu belirten Almanya Savunma Bakanı, “Bu anlaşmazlıkta aynen bu biçimde çalışmaya devam edeceğiz. Biz Avrupa’nın ortasında barışçıl bir çözüm için çalışıyoruz” diye konuştu. Kiev idaresine 5 bin miğfer yollayan Almanya, 11 ayın ardından dünyanın en gelişmiş tanklarından olan 14 adet Leopard 2 yollama noktasına geldi. Bu radikal siyaset farklılığının en ehemmiyetli sebeplerinden biri, beklenenin aksine, Ukrayna’nın düşmemesi ve cephede zaferler elde etmesi. Bir öbür sebep ise Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Kraliyet ve NATO’nun doğu kanadındaki Avrupa ülkelerinin Almanya’ya baskısı. Ayrıca Şansölye Scholz’un, koalisyon ortaklarına kıyasla silah sevkiyatı konusundaki çekinceli davranışı ve Amerika Birleşik Devletleri siyasetlerine olan mesafesi de tank desteğinin gecikmesinde kritik bir faktör. Almanya’nın Leopard tankları sevkiyatının en hayati noktası ise elinde Leopard tankı olan ülkelerin de bu tankları Ukrayna’ya gönderebilmesinin önünün açılmış olması. Leopard tanklarının Almanya’da üretilmesi sebebiyle Ukrayna gibi başka ülkelerde kullanılması için Berlin’in onayının alınması gerekiyordu. Bu kararın ne kadar ehemmiyetli olduğunu şu bilgilerle açıklayalım: Almanya’da 284, Avusturya’da 56, Danimarka’da 48, Finlandiya’da 100, Yunanistan’da 353, Macaristan’da 48, İsveç’te 120, İspanya’da 327, Portekiz’de 37, Polonya’da 247 olmak üzere takribî 2 bin adet Leopard tankının Kiev’e sevki için bir mani yok. Hatta Polonya ve Norveç şimdiden toplamda 22 tank yollama kararı verdi dahi.  Alman imali 3. nesil Leopard 2 tankları dünya çapında en iyi performans gösteren muharebe tanklarından biri. Yedek parça ve cephane temini kolay. Ancak Ukrayna ordusunun dört şahsiyet tayfadan oluşan bu tankın kullanımını öğrenmesi için süratle eğitilmesi gerek. Hareket sensörlü ve 70 kilometre/s sürate çıkabilen tankların erimi 450 kilometre’ye kadar erişebiliyor. NATO imali olan bu tanklar, Avrupa’da kullanılan en yaygın savaş aygıtları. Afganistan gibi bir hayli bölgede de kullanılan tank, mayın patlamalarına karşı da ekstra kuvvetlendirilmiş vaziyette. Savaşın başlangıcından bu yana ekonomik, siyasi ve askeri alanda Ukrayna’ya dev takviyeler yapan Amerika Birleşik Devletleri, tüm eforunu ve ağırlığını öbür ülkelerin Kiev idaresine desteğini ve Rusya ile bağlarını koparmasını sağlamak için kullanmaya devam ediyor. Biden yönetimi, savaşın başlangıcından bu yana Ukrayna’ya bütün 28 milyar dolar büyüklüğünde askeri takviye sağladı. Rusya’ya göre, ‘savaşı gereksiz yere uzatan’ bu takviyeler, Amerika Birleşik Devletleri’nin Ukrayna’ya öbür alanlar da dahil olmak üzere tüm dayanaklarının yarısını oluşturuyor. Daha evvel yeniden savaşın durumunu değiştirecek bir adım atarak, Patriot hava savunma sistemlerinin Ukrayna’da konuşlanmasına onay veren Amerika Birleşik Devletleri, bu kere Almanya ile koordineli bir biçimde tank desteğini açıkladı. Ukrayna’ya 31 adet M1 Abrams tankı sevk edileceğini belirten Biden, tankların Ukrayna’nın “sarih arazide manevra yapma hünerini geliştirmekte” faydalı olacağını söyledi. Almanya’ya verdiği karar için teşekkür eden Biden, Amerika Birleşik Devletleri ile Avrupa bağlaşıklarına atfen “Rusya bizim ayrılacağımıza inanıyor ama bütün anlamıyla birlik içindeyiz” diye konuştu. Amerika Birleşik Devletleri imali Abrams tankları da Alman imali Leopard 2 gibi dört tayfadan oluşuyor. Tıpkı Leopard 2 gibi 120 mm’lik top mermisi kullanan tank, 61 ton ile en ağır zırhlılardan biri. Chobham zırhına sahip olan ağır muharebe tankı, aynı zamanda aygıtlı tüfeğe de sahip. Saatte 72 kilometre/s sürate çıkabilen tankın erimi vasati 460 kilometre. Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Kraliyet ve Almanya, Ukrayna’ya en çok takviye yapan ilk üç ülke olmasına karşın savaşın başlangıcından 11 ay geçmesinin ardından tank desteği yapılmasının, 10 ay sonra hava savunma sistemi sağlanmasının ve henüz tek bir NATO uçağı verilmemesinin sebebi; NATO’yu Rusya’nın sarih gayeyi yapmamak ve dolayısıyla III. Dünya Savaşı’nı başlatmak istememek. Tank desteği ise NATO’nun siyasetsının metamorfozuna işaret. Şimdiye kadarki tüm takviyeler Ukrayna’nın Rus çağdaş birliklerine direnebilmesi sebebiyle verilirken, ağır zırhlı desteği Ukrayna ordusunun Rusya’yı geniş çaplı bir operasyonla geri püskürtme opsiyonuna sahip olması emelini taşıyor. Birleşik Kraliyet’ın verdiği 14 Challenger ana muharebe tankı da bunun bir göstergesi. Ancak hem Birleşik Kraliyet, hem de Amerika Birleşik Devletleri’nin Ukrayna’ya tank yollamasi; ironik olarak, savaşın başından beri mülakat ile sulha erişmek isteyen Almanya’nın isteğiyle asıllaştı. Şöyle ki, Avrupa’nın bir hayli ülkesine onlarca Leopard tankı satmış olan Almanya, Amerika Birleşik Devletleri’nin baskısıyla Ukrayna’ya tank sevkiyatı için ikna edilmeye çalışıldı. Ancak Almanya’nın “Sadece biz yollayamayız, siz de gönderin. Bu büyük adımı yalnız atamayız” koşulu sonrası Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Kraliyet sevkiyata onay verdi. Ukrayna’ya saldıran Rusya’nın 3 binden fazla tank kapasitesi var. Ukrayna’nın ise 1200 kadar Sovyet yarıyılından kalma tankı mevcut. NATO menşeili çağdaş tanklar şayet Ukrayna ordusu tarafından doğru bir biçimde kullanılırsa, Batı kamuoyunun beklediği “Rusya’nın bahar aylarında genel taarruzu” karşısında ibre Ukrayna’ya dönebilir. Uzmanlar ise çağdaş tankların sayısının en az 300 olması gerektiğinin altını çiziyor. İran’dan, Çin’den ve Kuzey Kore’den silah ve cephane desteği alan Rusya, Batılı ülkelerin tank yollama kararını çatışmaya “doğrudan müdahil olma” biçiminde değerlendirdiğini açıkladı. Putin’in cepheyi genişletip genişletmeyeceğini ise zaman gösterecek.