2022’nin en ehemmiyetli bilimsel büyümeleri

Bazısına göre uzun bazısına göre kısa bir sene gibi gelen 2022’yi saatler evvel geride vazgeçtik. 2023 ile beraber yeni bir seneye adım atılırken, geçtiğimiz yıl bilim ismine yapılan tarihi kalitede çalışmalar bir hayli yeni büyümeye neden oldu. Bunlar arasında en ehemmiyetli ve en çok konuşulanları sizler için derledik.

NÜKLEER FÜZYON ENERJİSİNDE Amerika Birleşik Devletleri BAŞARISI

Nükleer füzyon enerjisinde Amerika Birleşik Devletlerinde tarihi zafer elde etti. Bir füzyon deneyinde ilk defa harekât için gereken enerjiden daha aşırısı üretildi.

Nükleer füzyon, sınırsız bir pak enerji kaynağı potansiyeli taşıyor ancak doğru işlenmezse oldukça riskli olabiliyor.

Deney, California’daki Lawrence Livermore Milli Laboratuarı’ında bulunan Milli Ateşleme Tesisi’nde asıllaştırıldı.

Bu harekât, iki hafif atom çekirdeğinin birleşmeye zorlanması ve daha ağır bir çekirdek oluşturmasından alana geliyor.

İNGİLTERE’DE LÖSEMİ REHABİLİTASYONU

İngiltere’de lösemi hastası olan 13 yaşında bir kız çocuğuna “nükleobaz tertip etme” isminde devrimsel kalitede bir rehabilitasyon uygulandı ve kanseri tamamen yendi.

Nükleobaz tertip etme, Deoksirübo Nükleik Asit bazlarına müdahale edilmesini sağlayan bir biyomühendislik yöntemi. Bu yöntem altı sene evvel keşfedildi.

Nükleobaz tertip etme, bilim insanlarının genetik kodun muhakkak bir kısmına odaklanıp bir bazın moleküler yapısını değiştirerek onu başka bir baza dönüştürmesi ve böylece yeni genetik yönergelerin kodlanması demek oluyor.

Hekimlerden ve bilim insanlarından oluşan takım bu yöntemi, Alyssa’nın kanserli T hücrelerini tutup öldürebilen yeni bir T hücresi cinsi planlamak için kullandı ve zaferli oldu.

İNSAN KANINDA MİKROPLASTİK TESPİT EDİLDİ

Hollandalı bilim insanları ilk defa insan kanında ufak plastik parçacıklar tespit etti. Amsterdam Özgür Üniversitesi, uzmanları tarafından yapılan testler neticesinde, çalışmaya katılan 22 şahıstan 17’sinin kaında mikroplastik bulundu.

Plastik parçacıklarının ne kadar hasarlı olduğu hala bütün olarak öğrenilmiyor ancak analistlerden Prof. Dr. Marja Lamoree, mikroplastiklerin varlığının başlı başına evham kaynağı olduğunu belirtti.

ALZHEİMER REHABİLİTASYONU

Özellikle belirli bir yaştan sonra ortaya çıkan unutkanlık hastalığı Alzheimer için Eisai ve Boigen firmaları tarafından geliştirilen ilacın deney neticeleri, şayet erken teşhis edilir ve uygulanırsa, hastalığın ilerlemesini yavaşlattığını gösterdi.

Deneyin ayrıntılı neticeleri henüz yayımlanmadı ancak paylaşılan kısıtlı bilgiler dahi Alzheimer hastalığına umut oldu.

İlacın ismi Lecanemab, hastalığa tutulan bireylerin beyninde biriken toksik beta- amiloid proteinlerini ortadan kaldırmayı muvaffak oluyor.

Bilim insanları uygulanan bu ilacın “tarihi bir büyüme” olduğunu belirtti.

İNGİLTERE’DE TEN HÜCRESİ 30 YAŞ GENÇLEŞTİRİLDİ

İngiltere’de tahlilciler, 53 yaşındaki bir kadının ten hücrelerini 23 yaşındaki bir kadınınkiyle eşdeğer olacak biçimde gençleştirdi.

Cambridge’de bilim insanları bu büyümeyi öbür dokulara da yapabileceklerini söylüyor.

Araştırma diyabet, kalp hastalığı ve nörolojik bozukluklar gibi yaşa bağlı hastalıklar için rehabilitasyonlar geliştirmeyi kastediyor.

UZUV NAKLİNDE KULLANILACAK BÖBREKLERİN KAN GRUBU DEĞİŞTİRİLDİ

İngiltere’de bilim insanları, uzuv nakli için kullanılacak böbreklerin kan grublarını değiştirdi.

Bu galibiyetin nakil için uzuv tedarik edilirken kullanılabilecek bir buluş olabileceğini belirttiler. Genellikle hastalara uygun donör bulunmakta güçlük çekiliyor.

Kan grupları değişik olan şahıslarda birbirine böbrek nakli olmuyor ancak böbreğin kan grubunun 0 tipine dönüştürülmesiyle böbreğin rastgele bir hastaya nakli muhtemel oluyor.

YARADILIŞ KOLONLARI

NASA Amerikan Milli Havacılık ve Uzay Dairesi tarafından kullanılan ve en güçlü teleskob olan James Webb, safhanın daha evvel hiç görülmemiş en net görüntülerini ilk defa paylaştı.

James Webb Teleskobu, Aralık 2021’de uzaya sevk edildi ve 25 Ocak 2022’de uzayda gözlem yapacağı noktaya erişmeyi muvaffak oldu.

Teleskop şu ana kadar milyonlarca galaksi keşfetti. Jüpiter ve Neptün’şöhret fantastik görüntülerini fotoğrafladı. Safhanın bugüne kadar çekilmiş en derin ve ayrıntılı resmini bizlerle paylaştı. 

Bunlardan en etkileyici olanı ise Yaratılış Kolonları seçildi.

NASA DART MİSYONU

NASA bir asteroide çarparak yörüngesini değiştirmeyi amaçladığı Dart Misyonu’nu zaferle bitirdi.

Misyon, büyük ölçekli bir asteroidin Dünya’ya çarpmasını yasaklamanın güçlüklerini tespit etmeyi kapsıyordu.

Kasım 2021’de fırlatılan uzay taşıtı, Dünya’dan 11 milyon km uzaklıktaki Dimorphos isimli asteroide bütün isabetle çarptı.

DÜNYANIN EN BÜYÜK NEBATI

Yeryüzünün öğrenilen en büyük nebatı Avustralya kıyılarında keşfedildi. Tahlilciler 20 bin futbol sahası büyüklüğündeki deniz merasının yaşının takribî 4500 olduğunu varsayım ediyor.

Genetik bilimciler reelinde değişik emellerle araştırdıkları Batı Avustralya’daki bu büyük sualtı merasının tek bir nebat olduğunu belirtti.

Nebatın en az 4 bin 500 sene evvel, tek bir tohumdam dağıldığına inanılıyor. University of Western Australia’dan tahlilciler, deniz merasının takribî 200 kilometkarelik bir alanı kapladığını söylüyor.

Kaynak:BBC