UZAY TEKNOLOJİLERİ SAVAŞLARI SÜRÜYORDU
1950 ve 1960 seneleri arasında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri arasında soğuk bir savaş vardı. Uzay teknolojilerini geliştirmeye devam eden iki devlet arasında çekişmeli bir yarış sürüyordu. Laika ise Moskova caddelerinden getirilen ve tatsız rekabetin kurbanı olacak köpeklerden birisiydi.
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği tarafından 4 Ekim 1957’de Dünya yörüngesine yerleştirilen ilk yapay uydu olan Sputnik 1 tüm dünya tarafından alaka görmüştü. Böylece Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği, Amerika Birleşik Devletleri karşısında uzay araştırmaları mevzusunda öne geçmeyi muvaffak olmuştu.
Yarıyılın lideri Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği lideri Nikita Khrushchev, Sputbik 1’in galibiyetini zafer olarak niteliyor ve bir uydu daha yollamayı tasarlıyordu. Fırlatma tarihini ise çok kısa bir zaman olan Ekim Devrimi’nin 40’ıncı yıldönümü olan 7 Kasım 1957 olarak seçmişti.
ÇOK KISA BİR VAKİTTE İKİNCİ UYDUNUN FIRLATILMASI İSTENDİ
İkinci uydu sıradanda daha ileri bir tarihte yörüngeye sevk edilecekti ancak öngörülen tarihte hazır olması buyrulmuştu. Yeniden de o tarihte bir uydunun hazır olması ihtimalsizdi. Emir üzerine yeni vasıta için süratle yapıma başlandı ve fırlatma harekâtları kasım ayına yetişmek zorundaydı.
Bu arada ilkinden değişik olarak Sputnik 2’nin en ehemmiyetli görevlerinden birisi dünya yörüngesine canlı çıkarma fikriydi.
Bu kadar kısıtlı zamanın içerisinde hem taşıtın tasarımı bitirilmeli, fırlatma testleri yapılmalı hem de içerisine girecek canlının eğitilmesi gerekiyordu.
Taşıtın parçalarının eminliği kısa vakitte yeterince tespit edilemedi ve zafersizlik kaçınılmazdı.
YOLCU OLARAK KÖPEKLER SEÇİLDİ
Uzaya çıkacak yolcu adayı olarak, Moskova’nın sert abuhavalarına ve açlığına dayanabilen cadde köpekleri düşünüldü. Sıhhatli köpekler arasında olan Laika görevde kullanılacak adaylardan birsiydi.
Mushka ve Albina isimli öteki köpeklerle beraber eğitime katılan Laika, takribî olarak 6 kilogram ve hipotezi 3 yaşındaydı.
Laika’nın sempatikliği, serinkanlılığı ve uslu olması projede yer alan personellerin güzeline gidiyor ve onlar tarafını beğeniliyordu.
Sputnik 2 uçuşu için köpeklerin eğitimi giderek güçleşiyordu. Kabinin iç alan darlığına alışmaları gerekiyordu ve 20 gün süresince kabin giderek darlaşıyordu. Bu gidişat köpekleri sıkıntılı ediyordu, laksatif ilaçlara karşın boşaltım sistemleri yeterince çalışmıyordu. Bu nedenle kabini genişletmeye karar verdiler.
KÖPEKLER ZORLU EĞİTİMLER ALDILAR
Yeniden de hareketleri çok kısıtlıydı, oturma, kalkma ve beslenme dışında rastgele bir biçimde kabinin içerisinde hareket edemiyorlardı. Uzun süreli eğitimler sırasında köpeklerin kapsülde oluşacak hengameye alışabilmesi için yüksek desibel üreten alet ve roketleri taklit eden simülasyon sesler dinletiliyordu. Yoğun strese tabi yakalanan zorlayıcı testlere tabi yakalanıyorlardı. Köpeklerin beslenmeleri için ise jel formunda yiyecek veriliyordu.
Sonunda uzay programı alanında yapılan tasarılama neticesinde uzaya sevk edilecek köpek Laika seçildi. Öteki köpeklerden Albina yüksek irtifalı test roketlerinde iki kere uçuruldu. Mushka ise yaşam destek birimleri ve muhtelif aletlerin deney safhalarında kullanıldı.
YOLCULUK 7 GÜN SÜRECEKTİ
Mühendisler, Laika’nın hayatta kalması için temkinler alıyordu. Kabinin yeterli hava alabilmesi için oksijen jeneratör sistemi, kabin iç sıcaklığı şayet 15 derece üzerine çıkacak olursa ısı dengelemek için soğutucu gibi aletler yerleştirildi.
Hesaplamalara göre uçuş 7 gün sürecekti. Bu zaman içerisinde Laika’ya yetecek kadar gıda sağlanmış ve atıkların içine birikeceği bir hazne ayarlanmıştı. Laika taşıtta bulunan özel bir emniyet kemeri ile duracaktı. Laika’nın kalp atışları, solunum sıklığı, kan tazyiki ve hareketleri gözlemlenebiliyordu.
GERİ DÖNMEYECEĞİ ÖĞRENİLİYORDU
Laika fırlatmadan üç gün öne 31 Ekim 1957 tarihinde kabine yerleştirildi. Mevsim çok soğuk olduğu için kabin içerisine sıcak hava veriliyordu. Kalkış yapılmadan evvel Laika’nın bedenine içki içerikli solüsyon sürüldü fiziksel fonksiyolarını bu biçimde müşterilerden tespit edebiliyorlardı.
Laika biyolojik bilgileri elde etmek için kullanılacaktı. Ne yazık ki Laika’nın geri dönmeyeceği teknolojik noksanlıklardan dolayı öğreniliyordu. Herkes Laika’nın gidişinden bahsediyor ancak kimse sonrasında ne olacağını öğrenmiyordu.
Haftalardır süren proje kapsamında takım ve Laika arasında bir bağ oluşmuştu. Takımda yer alan Dr. Vladimir Yazdovski projeden evvel Laika’yı evine götürdü ve sıcak konutta çocukları ile oynamasına izin verip hoş süre geçirmesini istedi.
Seneler sonra yayınlanan kitapta Dr. Vladimir Yazdovski Laika için şunları söyledi “Onun için hoş bir şeyler yapmak istedim, yaşamak için o kadar az müddeti kalmıştı ki.”
LAİKA UZAYA SEVK EDİLEN İLK CANLI OLDU
3 Kasım 1957 günü Baykonur Uzay Üssü yapılan kalkış ile beraber Laika’nın hayatını kaybedeceğini öğreniyordu. Vücuduna yerleştirilen algılayıcılar tarafından Laika’dan tam sinyaller alınıyordu.
Fırlatmanın ilk anlarından itibaren Laika’nın solunum sıklığı 3-4 katına çıkmış ve kalp atışının ise dakikada 240 kez çarptığını tespit etmişti. Mekik yörünge eriştiğinde ise ilk parça Sputnik 2’den zaferle ayrılmıştı. Fakat Blok a isimli parça tasarlandığı gibi ayrılamadı ve ısı hakimiyet sistemi düzgün çalışmadı.
KABİN SICAKLIĞI VE STRES SEBEBİYLE HAYATINI KAYBETTİ
Kabin sıcaklığı 40 dereceye erişti ve yer çekimsiz civarda 3 saat geçirdikten sonra Laika’nı kalp atışları bayağıya döndü ve gergin olmasına karşın yemeğini yemişti. Fırlatma harekâtından 7 saat sonra ise Laika’dan sinyal alınamadı.
Laika’nın vefat sebebi başta gizem olarak saklandı. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği devrildikten sonra 1999 senesinde yetkililer mevzuya dair açıklama yaptı ve Laika’nın yolculuğunun dördüncü gününde kabin içi sıcaklığın çoğalışından dolayı hayatın kaybettiğini bildirdi.
LAİKA TARİHE GEÇTİ
Sputnik 2 programında yer alan Dr. Dimitri Malachenkov ise 2002 senesinde Dünya Uzay Kurultayı için yazdığı yazıda, Laika’nın fırlatmadan 7 saat sonra fazla ısınma ve strese bağlı olarak can verdiğini açıkladı “Bu kadar kısıtlı zamanda emin bir ısı hakimiyet sistemini yapılandırmak pratik olarak imkânsızdı.”
Fırlatmanın ardından 5 ay süresince yörüngede 2570 tur yapan Sputnik 2, 14 Nisan 1958 tarihinde Laika’nın cansız vücudu ile yörüngeden çıktı. Laika ise Dünya yörüngesine çıkan ilk canlı olarak tarihe geçti.