Can kasveti oldukça bunaltıcı bir gidişattır. Bu mevzuda bir kitap yazan uzman bir psikolog olan John Eastwood can kasvetini şöyle özetliyor: Tatmin edici bir faaliyette bulunmayı isteyip de yapamamanın tiksindirici tecrübeyi.
Can kasveti sıradan bir gidişattır ve bunu sonlandırmak için beyinde dopamin salgılayan bir etkinlik bulmamız gerekir. Dopamin aynı zamanda beynin ödül bölgesini de tetikler ve yaptığımız etkinlikten muazzem bir zevk almamızı sağlar.
Peki, neden can sıkıntısını beğenmiyoruz? Antik Roma feylesofu Seneca can kasvetini mide bulantısına benzetmiştir. Yapılan bir araştırma, insanların bu histen kurtulmak için her şeyi yapabileceğine işaret ediyor.
2014 senesinde Virginia Üniversitesi’nde yürütülen bir araştırma, insanların 6 ila 15 dakikalık zaman diliminde kendiliğindene kalıp, kalamayacağını bilmeye çalışıyordu.
Katılımcılar, yalnızca kendileriyle baş başa kalacakları bomboş bir odaya konuldu. Kulağa kolay geliyor, değil mi? Anlaşılan o kadar da değil. Reelinde, neticeler azıcık rahatsız edici dahi olabilir. Çalışmaya katılanların yarısı, kendi düşünceleriyle baş başa kalmak yerine gönüllü olarak kendilerine hafif bir elektrik şoku vermeyi seçti.
Deneyin sonunda katılımcılar, bu tecrübeden memnun olmadıklarını söyledi. Hatta çoğu katılımcı, umutsuzca bir cins dış uyaran için can attıkları yorumunu yaptı.
Öyleyse, can kasveti son derece tatmin edici değilse ve bize ıstırap veriyorsa, neden bu duyguya lüzumumuz var? Bunun en mümkün yanıtı; insanlara yeni şeyler keşfetmek için motivasyon sunmasıyla alakalıdır. Can kasveti merakımızı tetikler ve yeni tecrübeleri keşfetmemiz için bize yardımlar. Ayrıca bu zamana kadar yapılan bir hayli araştırma, meşgul insanların daha fazla mutlu sezdiğini gösteriyor. Bu açıdan bakıldığında; can kasveti, beynin üretmek için efor aldığı kaynağıdır.
Kaynak: Science ABC