ÇAĞDAŞ OPTİK
Isaac Newton, tüm zamanların en ehemmiyetli fizikçilerinden birisidir. Aynı zamanda mercekler ve prizmalarla yaptğı ünlü deneyler sebebiyle çağdaş optiğin de kurucusu olarak öğreniliyor. Ancak Isaac Newton, optik alanındaki çalışmalarını takribî 700 sene evvel yaşayan İbn-i Heysem tarafından esinlenerek yapmıştır.
İbn-i Heysem batı tarafında çok geç tanınsa da artık günümüzde çağdaş optik biliminin babası olarak öğreniliyor. İlk feylesoflar ışığın gözden doğdunu düşünürken İbn-i Heysem ışığın gözden çıkmadığını, aksine geometrik kanunlara göre düz çizgiler ile gözün içinde seyehat ettiğini korundu.
YAYLI ÇALGILAR
Ananesel bir Arap çalgıyı olan Rabab, öğrenilen ilk yaylı enstrümandır. Orta Doğu üzerinden Avrupa’ya kadar dağılan Rabab, 15. asır etrafı Fransa ve İspanya’da oldukça yaygın kullanılan kemanın atası olarak öğrenilir.
KRANK
İsmail El-Cezeri tarafından 1206 senesinde buluş edilen krank mili, o yarıyıllarda iki silindirli bir su pompasında kullanılıyordu. Günümüzdeki misallere oldukça benzeyen bu sistem, dönen çarka krank mili ile bağlı olan çubuklar çarkın dairesel hareketine karşılık doğrusal hareketler alana getirerek sistemin öteki vasıtalarıyla beraber suyu 12 metre yukarıya taşıması ile çalışıyor. Tarihteki en ehemmiyetli bulgulardan biri olarak kabul edilen krank mili günümüzde en çok arabalarda kullanılır.
ÜNİVERSİTE
Dünyanın ilk üniversitesi Fas’ın Fez kentindeki Karaviyyin Üniversitesi’dir. Tunuslu Müslüman bir kadın olan Fatima El-Fihri tarafından inşa ettirilen müessese, ilk olarak 859 senesinde cami olarak kullanıldı. Daha sonra hem cami hem de üniversite olarak hizmete devam etti. Günümüzde hala eğitime devam eden müessese, zamanında İbn Haldun, İbn Meymun, Muhammed İdris ve ibn Hazım gibi ehemmiyetli adları ya talebe ya da hoca olarak konuk etti.
OPERASYON
936’da Güney İspanya’da doğan saray hekimi El Zehravi’nin tıbba yaptığı en büyük katkı, “Kitab Al – Tasrif” ismiyle yayınladığı 1.500 sayfalık kitaptır. Fotoğraflı cerrahi teknikler ve aletlere yer veren kitap, neredeyse 500 sene süresince başta Avrupa olmak üzere bir hayli bölgede ehemmiyetli bir tıbbi referans olarak kullanıldı.
SAĞLIK KURUMU
Yarıyılın koşullarına göre ilk bütün teşeküllü sağlık kurumu 9. asır etrafı Mısır’da heyetti. 872 senesinde Mısır’ın Abbasi valisi Ahmed bin Tolun tarafından inşa ettirildiği düşünülen sağlık kurumu, lüzum dinleyen herkese fiyatsız bir biçimde hizmet veriyordu. Eş sağlık kurumular Kahire’de öteki Müslüman ülkelerde, oradan sonra tüm dünyaya dağıldı.
CEBİR
Cebir sözcüğünün kendisi, İranlı matematikçi ve astronom Muhammed İbn Musa El-Harezmi’nin 9. yüzyıılda yazdığı “Kitab Al-Jabra” isimli yapıttan kazanç. 820 senelerinde yazılan bu kitap, ticaretten ölçüme kadar çok geniş yelpazedeki problemlerin çözümü için misaller ve uygulamlarla dolu.
UÇAN MAKİNE
Leonardo Da Vinci, ilk uçan cihazların tasarımları ile ilişkilendirilse de 9. asırda bu aygıtı yapan ve teknik olarak gerçekten de uçmayı başaran ilk birey Endülüs doğumlu astronom ve mühendis Abbas İbn Firnas’tır. Firnas’ın tasarımı, bireyin çevresini saran ipekten yapılmış büyük kanatlar kapsıyordu. İspanya’nın Cordoba kentinden yaptığı zafersiz uçuş sınamasında Firnas, kısa müddetliğine de olsa yukarıya doğru uçmayı muvaffak oldu. Bu tasarımın Leonardo Da Vinci’ye esin olduğu iddia edilir.
KAHVE
Kahvenin ilk olarak işlenip meşrubat haline getirilmesi 9. asır etrafında Yemen’de hakikatleştiği öğrenilir. Sufiler ve Mollalar, ayin gecelerinde geç saatlere kadar kurnaz kalabilmek için kahveden yararlanırdı. Daha sonra bir grup talebe tarafından Kahire’ye erişen kahve, 13. asırda Türkiye’ye bunda 300 sene kadar sonra da Avrupa’ya eriştiği öğrenilir.
Kaynak: Historyhit