YALNIZCA GEREKSİNİM KARŞILAMAK İÇİN KULLANILMIYORDU!
Bugün kullanılan tuvaletler, tekil emelli ve insan konforu ile hijyeni düşünülerek planlanıyor. Fakat bundan binlerce sene öncesinde tuvalet kavramı son derece değişikti.
Kadim cemiyetlerin hayatlarında tuvalet ayrı bir yere sahipti. Antik Mısır’da tuvaletler sosyal statü göstergesi olarak kabul ediliyordu. Roma İmparatorluğu’nda ise millet sosyalleşmek için tuvaletleri kullanıyordu!
İLK DEFA ANTİK MISIR’DA ORTAYA ÇIKTI
Konutta kullanılan tuvaletlerin ilk tasarımı takribî 5 bin sene evvel, ilk defa Antik Mısır’da ortaya çıktı. Mısır’da tuvaletler sadece insanların ihtiyaçlarını karşıladıkları bir yer değildi.
Cemiyetsel hayatta büyük bir ehemmiyete sahipti. Tuvaletler Antik Mısır’da statü ve efor göstergesi olarak kullanılıyordu. Zengin ve soylu Mısırlıların tuvalet oturağı kireç taşından yapılırken, fakir insanların ise delik bulunan bir tahtadan yapılıyordu.
İLK KANALİZASYON SİSTEMİ PAKİSTAN’DA
Tarihteki ilk kanalizasyon sistemi ise M.Ö. 2500 senelerinde Pakistan’da ortaya çıktı. Pakistan’ın ‘Mohenjo-daro’ ismiyle bilinen şehrinde yaşayanlar, tuvalet atıklarını şehirden tahliye edebilmek için tuğlalar kullanarak bir kanalizasyon sistemi ortaya çıkardı.
Bazı tarihçiler, kanalizasyon hattının bulunduğu bölgede aynı zamanda dünyanın ilk umumi tuvaletinin yer aldığını düşünüyor.
ROMA’DA YALNIZCA SOSYALLEŞMEK İÇİN KULLANILAN BİR MEKANDI
Roma İmparatorluğu’nda ise insanlar sosyalleşmek için tuvalet kullanıyordu. Antik Romalılar özellikle hastalıkların yaygınlaşmasını yasaklamak için birçok medeniyete mukayeseyle çok temiz insanlardı.
M.Ö. 9. Asırda imparatorluğum birçok bölgesinde umumi tuvaletler ve kanalizasyon sistemi son derece yaygındı.
EN İYİ FİKİRLER DUŞTA VE TUVALETTE GELİYOR
Tuvaletler Roma haklı için önemli bir yere sahipti. Sosyalleşmek için sıklıkla tuvalette bir araya geliyorlardı. Roma’da pek çok siyasi figür, politik mevzulara ve fikir alışverişlerinde bulunmak için özellikle tuvaletler tercih ediliyordu.
Bilimin bu mevzuda yaptığı bir araştırmaya göre insanların uslarına en iyi fikirler tuvalette ve duştayken geliyor. Bunun nedeni ise insanların kendilerini daha rahat hissetmesi, dikkatlerini dağıtan unsurların minimum seviyede olması ve zihnin gevşemesidir.
ORTA ÇAĞ’DA TUVALETLER FARKLI TASARIMDAYDI
Orta Çağ’da tuvaletler oldukça değişik bir tasarımdaydı. Tuvaletler, büyük kalelerin iç kısımlarına “garderobe” ismi verilen ufak odacıklar içerisinde yer alıyordu. Bununla birlikte, kale tuvaletleri, kalenin dış duvarında bir çıkıntı olacak şekilde yapılıyordu. Böylelikle çıkıntıdan tuvalet atıkları tahliye ediliyordu.
Tahliye işlemi için genellikle tuvaletlerin bulunduğu hizada bir çukur açılır ve atıklar bu çukurda biriktirildi. Daha sonra ‘Gececiler’ olarak bilinen görevliler çukurlardan atıkları temizliyordu.
Orta Çağ’da kullanılan bu ananesel tuvalet mimarisi, kalelerde yaşayan insanlar için tehlike de teşkil ediyordu. Abluka Etmeler sırasına, düşman askerler kalelerin dış duvarlarındaki tuvaletlerden içeri girebiliyordu.
Bu nedenle 1200’lü senelerden sonra kale tuvaletlerinin oturak kısımlarında düşman askerlerin içeriye girmesini yasaklamak için demir mazgallar kullanılır hale geldi.
SİFON KULLANMA FİKRİ İLERLEYEN YÜZYILLARDA BÜYÜDÜ
Sifon kullanma fikri ilk kere 1449 senesinde ortaya çıktı. İngiltere’de yaşayan Thomas Brightfield, yağmur sularını biriktirip bir atık tahliye mekanizması olan tuvalet planladı. Ancak çağdaş sifon olarak kabul edilen ilk misal İngiltere’de yaşayan John Harrington tarafından 1596 senesinde icat edildi.
Büyük icat, kraliyet ailesinin ilgisini çekti ve Harrington, Kraliçe I.Elizabeth için soylu bir sifonlu tuvalet planladı. Ancak İngiltere’de sifonlu tuvaletlere uygun bir kanalizasyon sistemi yoktu. Bu sebeple sifonlu tuvaletin yaygınlaşması uzun sürdü.
İNGİLTERE’DE BÜYÜK KOKU İZDİHAMI YAŞANDI
1850’de Londra’da alana gelen ‘Büyük Koku’ olayı, tuvalet tarihinde büyük değişime yol açtı. Londra, 1400’lü senelerden beri umumi tuvaletleri kullanılıyordu. Şehrin belediye başkanı Richard Whittington, 1421 senesinde Whittington Konuti olarak adlandırılan bir umumi tuvalet inşa ettirdi.
Whittington Konuti, bayanlar ve erkekler için ufalayan iki değişik bölümden oluşuyor ve 128 tuvaletten oluşuyordu. İlerleyen yarıyıllarda Londra’nın değişik yerlerinde bu şekilde umumi tuvaletler açılmaya devam etti. Ancak atıkların hemen hepsi, ünlü Thames Nehri’ne gönderilmeye başladı.
KANALİZASYON SİSTEMİNİN YAYGINLAŞMASINA NEDEN OLDU
1850 senesinde Büyük Koku olarak bilinen vaka da onlarca sene nehirde biriken atıklar, sıcak havanın da etkisiyle birlikte dayanılmaz bir koku ve çeşitli hastalıkların çıkmasına neden oldu. Kokuya katlanamayan Milletvekilleri başşehiri terk ederek çözüm buldu.
Büyük Koku nedeniyle harekete geçmek zorunda kalan Londra’da 1.800 kilometre uzunluğunda kanalizasyon hattı inşa edildi. Bu vaka ile birlikte kanalizasyon sistemi Avrupa’ya dağıldı.
Kanalizasyon ve tahliye sistemleri eksikleri nedeni ile tuvaletler suratlarca sene dışarıda kullanıldı. Ancak gelişen teknoloji ile birlikte 20. Asrın ikinci yarısında konutlarda daha sık kullanılmaya başladı.
Kaynak: Historyhit