Dünyanın neresine giderseniz gibi, demiryolları hep aynıdır; raylar, taşların üzerine dizilir. Bu, belki de çok dikkat ettiğiniz bir detay değil ancak tüm bunların gelişigüzel bir tercih olmadığını öğrenmelisiniz.
Rayların çevresinde gördüğümüz besbelli kenarlı taşlara balast denir. Demiryolu inşası sırasında evvel balastlar dökülür ve ray seviyesi yükseltilir.
İkinci bir fayda olarak; traverslerin sabit kalmasını sağlar. Traversler genelde ağaçtan yapılır ve 90 kiloya kadar ağır olabilirler. Her bir kmlik pistte takribî 2 bin adet travers vardır.
Traversler, raylara sabitlenmez zira ray ve traverslerde alana gelen genleşme, harekete neden olur. Sabitlenmeleri halinde, hareket edemeyen raylarda kırılma alana gelebilir.
İşte, balast taşlar da burada devreye girer. Taşlar, traverslerin sabit ve düz durmasını sağlar. Böylece tren rahatlıkla raylar üzerinden ilerleyebilir.
Peki, neden bu taşlar besbelli ve pürüzsüz? Bir nehir yatağında veya ummanda bulabileceğiniz gibi düz kenarlı taşlar, trenin geçiş esnasında birbirlerinin üzerinden yuvarlanır ve kayarlar. Bu vaziyet, traverslerin de kaymasına neden olur.
Taşların besbelli kenarları, hareket etmelerini çok güçleştirir – besbelli kenarlar birbirini keserken temel olarak birbirlerini sıkıştırırlar ve bu da sağlam bir temel oluşmasını sağlar.
Bu ufak taşların bereketi hâlâ bitmedi! Balastlar ayrıca demiryolu altında filizlenebilecek ve ciddi bozulmalara yol açabilecek muhtelif nebatların kök salmasını da maniler.
Kaynak: Alpharail