Takvimler 13 Eylül 1848 senesini gösterirken nörobilim açısından oldukça esrarengiz bir olay yaşandı. 25 yaşındaki Phineas Gage, A.B.D. demiryollarının üretiminde ustabaşı olarak çalışıyordu.
Gage, odaklı çalışması gereken bir işe sahipti. 13 Eylül günü, rutin işlerini yerine getirirken dikkati ayrıldı ve vasati 1 metre uzunluğa sahip demir levye elinden fırladı. Demir; sol yanağından girdi, kafatasını alttan delip beyninin ön tarafına yakın olarak kafatasından dışarı çıktı.
Resim: Harvard Üniversitesi. Resimde Phineas Gage görülüyor
Hadiseyi esrarengiz yapan bu kaza değildi. Bu dramatik kaza, vefatla sonuçlanmadı. Bütün askine Gage, sersemlese de hiçbir şey yokmuş gibi ayağa kalktı. Yaralanmıştı ancak gayet iyiydi.
Resim: Harvard Üniversitesi. Gage’e saplanan demir.
Panikleyen dostları onu sağlık kurumuna götürdü, Gage at arabasına doğru giderken bile yürüyerek gitmiş, kimsenin desteğine lüzum dinlememişti.
Resim: Harvard Üniversitesi. Gage’in kafatası.
Evvel Dr.Williams tarafından alınan olay daha sonra Dr. Harlow tarafından üstlenildi. Harlow; demiri çıkardı ve pansuman yaptı. Gage, bu sırada konuşuyor hatta kazanın nasıl olduğunu anlatıyordu!
Resim: Harvard Üniversitesi. Gage’nin kafatasının 3D baskılı görüntüsü.
Sağlık Kurumunda iki aydan fazla zaman geçiren Gage, bu zaman içerisinde güç ve kumpassız bir iyileşme süreci geçirdi. Gelip giden ruh hali, ketumluğu hatta bazen hiddetli tavırları vardı.
Resim: Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından çıkartılan Gage’in kafatası alçısı.
Gage’in tanıdıkları için onun için çoktan bir tabut hazırlamışlardı ancak buna gerek kalmadı. Gage, Kasım sonunda sağlık kurumundan çıktı ancak sol gözünü kaybetmişti. Oldukça eforsuz olmasına karşın yavaş yavaş yevmiye işlerini yapabiliyordu.
Resim: Harvard Üniversitesi. Dr. Harlow, Gage’in müzeye bağışlanan kafatasını ziyaretçilere gösteriyor.
Ağustos’ta annesi gidişatını soran bir hekime, belleğinin biraz zayıflamış gibi göründüğünü ancak bir yabancının fark etmeyeceği kadar hafif olduğunu söyledi.
Gage’i, ilk rehabilitasyonu sonrasında tahlile ve rehabilitasyonunu sürdürmeye başlayan Dr. John Martyn Harlow, Phineas Gage’i tanıyanların onun bambaşka bir insana dönüştüğünü söylediğine dair balakaları rapor olarak yazdı.
Nazik, tatlı ve çalışkan olarak bilinen genç adam, geçirdiği hiddet nöbetlerinde insanlara hürmetsizce davranan, küfür eden, şiddete meyilli bcerahate dönüşmüştü.
Gage, Dr. Harlow’un en ünlü hastası olmuştu zira onun kazası, beyin travması ile karakter başkalaşımı arasında bir bağlantı olduğunu gösteren ilk olay olur.
Dr. Harlow’un 1860 tarihli raporundan sonra, olayı yine ele alıp kendi beyin araştırmalarına katan, İngiliz sinirbilimin kurucu babalarından Dr. David Ferrier, ön frontal korteksin prefrontal korteks “işlevsel olmayan” bir beyin alanı olmadığını, tersine karakterle alakalı olduğunu ortaya koyar.
On seneler sonra bu görüşün ne kadar doğru olduğu deneylerle de tespit etilir ve görüntüleme teknolojilerinin büyümesiyle netlik kazanır.
Phineas Gage’in prefrontal korteksinden geçen demir, beynin bu mükemmel bölgesinin sırlarını anlama arayışının fitilini ateşleyen kıvılcım olur.
Gage nasıl oldu derseniz, kazadan sonra 12 sene olağan sayılabilecek bir hayat yaşadı. Zaman zaman bayılmalar yaşayan Gage 1861 senesinde bilincini yitirmesine sebep olan şiddetli epileptik kasılmalar neticesinde hayatını yitirdi.