Parçalı bulutlu

Reelde Bayındır Bey kimdir? Tarihte Bayındır Bey var mı?

Kültür Sanat - Kasım 30, 2022 11:44 pm A A

Reelde Bayındır Bey kimdir? Tarihte Bayındır Bey var mı?Tarihte Bayındır Bey’in kim olduğu merak ediliyor. Tarihi diziler ve filmlerde Bayındır Bey adı sıkça geçer. Peki ama Bayındır Bey kimdir? Bayındır adı dizi ve filmler başta olmak üzere kitaplarda da yer almaktadır. Bir Hayli birey de Bayındır adının tarihteki önemini inceliyor. Peki ama Bayındır kimdir?  Bayındır Bey kimdir?

Tarihte Bayındır Bey bulunmaktadır. Bayındır koyu da öğrenilmektedir. Bayındır BEY, Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan’ın torunu, Rüstem Bey’in oğludur. Bayındır Kümbeti mimari yapısı ile Ahlat Kümbetleri arasında özel bir yer almış ve Ahlat’ın sembolü vaziyetine gelmiştir.
  TDV; İslam Ansiklopedisinde yazan bilgilerde şu ifadeler yer alır: Kâşgarlı Mahmud tarafından Dîvânü lugāti’t-Türk’te Bayundur biçiminde üçüncü sırada zikredilir biçimi de verilir. Fahreddin Mübârekşah’ın listesinde de Bayındırlar’ın ismine tesadüfülmektedir. Reşîdüddin ise boyun ismini Bayındır biçiminde göstermiş ve bu adın “her zaman nimetle dolu olan yer” mânasına geldiğini belirtmiştir. Yeniden ona göre Bayındır Oğuzlar’ın Üçok kolunun birinci boyu olup onkunu sungur ve şölenlerde besini et hisseyi de koyunun “sol karı yağrını” sol kürek kemiği kısmı idi. Reşîdüddin’deki Bayındır damgasının reel biçimi ancak Yazıcızâde Ali Efendi’nin yapıtında görülebilir Târîh-i Âl-i Selçûk, vr. 21a-24b.Bayındırlar, Oğuzlar’ın İslâmiyet’deri evvelki tarihlerinde oldukça önemli roller oynamış boylarından biridir. XIV. asrın başlarında tesbit edilmiş hâtıralara göre, ilk Oğuz hükümdarlarından Dip Yavku’nun Yabgu beylerinden Tülü Öğretmen Bayındır’dan olduğu gibi “ala atlı kiş tonlu” Kayı İnal Han’ın “köl erkin”i nâibi Dünür oğlu Erki de aynı boydan idi. Kayı İnal Han’ın ancak can verirken bir oğlu dünyaya gelmişti. Bu surattan Korkut Ata’nın önerisi üzerine, Tuman ismi verilen çocuk prens ergenlik çağına gelinceye kadar Köl Erkin’in ona nâiblik etmesi kararlaştırıldı. Köl Erkin otuz iki sene nâib sıfatı ile Oğuz elini yönet etti. Bu hâtıralar, Bayındırlar’ın Oğuz elinin İslâmiyet’deri evvelki tarihlerinde ehemmiyetli bir rol oynamış olduklarını göstermektedir. Aşinayı gibi Dede Korkut epopelerindeki Oğuzlar’ın başında da Kam Gan Oğlu Bayındır Han görülür. Buradaki Bayındır Han’ın Akkoyunlu hânedanını yükseltmek için epopelere sonradan sokulmuş olması da mümkündür. Fakat Bayındır Han’ın babasının Gök Han değil de Kam Gan olarak belirtilmesi henüz açıklanamamıştır.XV ve XVI. asırlara ait tahrir defterlerinde elli iki kadar köy ve mezraa Bayındır ismini taşıyordu. Değişikleri gibi Anadolu’nun orta ve batı bölgelerinde bulunan bu yer isimleri, Selçuklular devrinde Anadolu’nun bir Türk yurdu haline getirilmesinde Bayındırlar’ın önemli bir rol oynadığını gösterir. Yer isimlerinden başka aynı asırlarda aynı ismi taşıyan bir hayli oymak vardır. Bu oymaklardan Tarsus ve Halep bölgesinde yaşayanlar ehemmiyetlidir. Bunlardan Tarsus bölgesinde yaşayan Bayındırlar Ulaş boyunu teşkil eden obalardan biridir. Bir Hayli ekinlikte çiftçilik yaparak yarı göçebe bir hayat süren Bayındırlar’ın popülasyonlarının 1519 senesinde 4000 bireyden fazla olduğu anlaşılmaktadır. Halep Türkmenleri arasında yaşayan Bayındır oymağı ise 1570 tarihinde 250 çadırdan oluşuyordu. Bu Bayındırlar’ın 235 çadırlık bir kolu da Sivas’ın güneyindeki Yeni Şehir bölgesinde yaşamaktaydı. Yeni Şehir Bayındırları daha sonra bir hayli Türkmen oymakları ile beraber Rakka bölgesine yerleştirildiler. Buraya yerleştirilen Türkmenler’in Arap oymakları ile yaptıkları savaşlarda mertlik gösterenlerden biri de Bayındır oymağının boy beyi Hâlid Bey idi. Bayındırlar XIX. asırda değişik Türkmen oymakları ile beraber Antep taraflarına gelip köyler kurarak yerleştiler. Yalnız boy beyi Hâlid Bey’in ismini taşıyan Hâlidli obası Suriye’deki Çoban Beyli köyünde kalmıştır. Bayındırlar’dan bir kol da batıya göç etmeyerek Hazar-Ötesi Türkmenleri arasında yaşamıştır. Popülasyonu fazla olmayan bu Bayındır kolu Göklen topluluğuna üye olup yurtları şimdi İran topraklarında bulunmaktadır.Bayındırlar’ın Anadolu’nun fetih ve iskânına katılmasından sonra Türk tarihindeki en önemli rolleri Akkoyunlu Devleti’ni kurmalarıdır. Bundan dolayı Akkoyunlu hânedanına Türk kaynaklarında Bayındırlu, Farsça yapıtlarda Bayındıriyye ismi verilir. Akkoyunlu hânedanı üyeleri de Bayındır Han’ın torunları olmaktan onur dinliyorlardı. Bununla alakalı olarak Bayındır boyunun damgasını devletlerinin resmî alâmeti kabul etmişlerdir. Böylece Akkoyunlu paralarında, resmî vesikalarında, silâhlarında ve sancaklarında Bayındır damgası görülür. Bundan başka Bayındır, yeniden Bayındır Han’dan dolayı kişi ismi olarak da yaygın bir biçimde kullanılmıştır.

Kültür Sanat - 11:44 pm A A
BENZER HABERLER

YORUM BIRAK

YORUMLAR

Hiç yorum yapılmamış.